آشنایی با نت ها روی دسته گیتار

به عنوان یک هنرجوی مبتدی اولین درس تئوری که قبل از آشنایی با آکوردها گام ها و تکنیک ها باید بیاموزید آشنایی با فرت برد گیتار است.

شناخت فرت برد به شما کمک خواهد کرد که ارتباط بین سیم ها  آکوردها و گام ها را بفهمید.

اصول فرت برد گیتار  : فرت ها و نقطه ها

فرت برد گیتار میله ای باریک آهنی دارد که به آن ها فرت گفته می شود. بیشتر گیتار های الکتریک ۲۱ ، ۲۲ یا ۲۴ فرت و گیتارهای آکوستیک ۲۰ فرت دارند.

هر فرت یک نت را برای یک سیم نشان می دهد. هنگام انگشت گذاری ما انگشتان خود را بین فرت ها قرار می دهیم.

به عنوان مثال وقتی از فرت دوم صحبت می کنیم در واقع به فضای پشت میله ی آهنی اشاره داریم.

علاوه بر این میله ها روی فرت برد نقطه هایی نیز وجود دارد. این تقطه ها روی فرت های ۳ ، ۵ ، ۷ ، ۹ و ۱۲

فرت دوازدهم شاید مهم ترین فرت گیتار باشد. به همین خاطر با دو نقطه مشخص شده است. در ادامه به دلیل این موضوع پی خواهیم برد.

بعد از فرت دوازدهم الگوی نقطه ها تکرار خواهد شد. یعنی نقطه ها این بار روی فرت ۱۵ ، ۱۷ ، ۱۹ ، ۲۱ و ۲۴ قرار دارد.

اصول فرت برد گیتار : سیم های آزاد و اکتاوها

نام نت های موسیقی : 

از سیم ششم تا سیم اول نت ها به ترتیب زیر هستند :

• سیم اول : E
• سیم دوم : B
• سیم سوم : G
• سیم چهارم : D
• سیم پنجم : A
• سیم ششم : E

سیم یک هم نام با سیم شش است و آن را با e کوچک نشان می دهند. این حالت ،حالت استاندارد کوک گیتار نامیده می شود.

اگر شما سیمی را بدون انگشت گذاری بنوازید در واقع سیم آزاد ( open string ) را به صدا در آورده اید.

حالا به سراغ فرت دوازدهم می رویم. اگر هر کدام از سیم های آزاد را به صدا در بیاورید و سپس همان سیم را در فرت دوازدهم بنوازید در واقع دو نت هم نام را اجرا کردید اما نتی که در فرت دوازدهم قرار دارد یک اکتاو از نت سیم آزاد بالاتر است.

در ادامه با دلیل این موضوع بیشتر آشنا خواهید شد. اما برای این قسمت فقط بدانید که در الفبای موسیقی ۱۲ نت وجود دارد. بعد از دوازدهمین نت ، حروف الفبا در یک اکتاو  بالاتر تکرار می شود. اگر گیتار شما ۲۴ فرت داشته باشد فرت ۲۴ یک اکتاو از فرت دوازده و دو اکتاو از سیم های آزاد بالاتر است.

این نسبت برای فرت های بعد از فرت دوازدهم نیز وجود دارد. به عنوان مثال فرت سیزدهم یک اکتاو از فرت اول و فرت هفدهم یک اکتاو از فرت پنجم بالاتر است.

در زیر این نسبت ها را برای سیم دوم روی  تبلچر می بینید.

سیم آزاد با فرت دوازدهم

فرت اول با فرت سیزدهم

فرت دوم با فرت چهاردهم

فرت سوم با فرت پانزدهم

و الی آخر …

اگر در خواندن تبلچر مشکل دارید می توانید به مطلبی که در این مورد در سایت منتشر شده است مراجعه کنید که در آن تمام علائم رایج در تبلچر پوشش داده است.

شماره گذاری فرت ها در خواندن تبلچر بسیار مفید خواهد بود.

با روشی که در ادامه  خواهید آموخت یادگیری نت ها روی دسته ی گیتار خیلی سخت نخواهد بود. بعد از آشنایی اولیه با فرت برد این دومین درسی است که هر هنرجو باید در آموزش گیتار و بخش تئوری آن فرا بگیرد.

با اینکه یادگیری نام نت ها روی هر شش سیم گیتار ضروری است اما عده ای یادگیری نام نت ها را روی سیم های یک ، دو و سه ( E A D در حالت کوک استاندارد ) مهم تر می دانند.

چرا ؟

چون این سیم ها سیم های ریشه هستند که بیشتر آکوردها و گام ها در آن ها ساخته می شوند.

فرآیند یادگیری نام نت ها روی دسته ی گیتار

در ابتدا باید بیاموزیم که نت چیست و چگونه نوشته می شود :

نت به معنی واحد صدایی با فرکانس ثابت است که نامی بر آن گذاشته شده و نشانه ی نوشتاری خاصی دارد. اگر یک سیم دلخواه و در یک فرت دلخواه را به صدا در بیاورید در واقع شما یک نت را اجرا کرده اید.

انواع نت ها

در کل سه نوع نت وجود دارد : دیز ، بمل و خنثی

به عنوان مثال نت A خنثی را با A نشان می دهند.

نت A بمل را با ♭A نشان می دهند.

نت A دیز را با #A نشان می دهند.

محل قرار گیری این سه نت روی دسته ی گیتار به صورت زیر است.

یعنی روی دسته ی گیتار نت خنثی در وسط ، نت دیز در سمت راست و نت بمل در سمت چپ نت خنثی قرار دارد.

نت دیز زیر تر و نت بمل بم تر از نت خنثی است.

جابجایی یک نت از محل استانداردش به صورت زیر انجام می گیرد :

فا دیز : یعنی نت فا نیم پرده زیر تر می شود

فا بمل : یعنی نت فا نیم پرده بم تر می شود

این موضوع در تصویر زیر نشان داده شده است. اگر نت N را نت خنثی در نظر بگیریم. این جابجایی ها به صورت زیر انجام می شود.

پس علاوه بر اینکه نت های دیز و بمل خود یک نت مستقل محسوب می شوند به ما می گویند که این جابجایی از کجا انجام شده است.

الفبای موسیقی

درست مثل پیانو در گیتار هم به طور کل ۱۲ نت وجود دارد که به آن گام کروماتیک می گویند. این موضوع به این معنی است که اگر از هر فرتی در گیتار شروع کنید بعد از طی این دوازده نت به نت ابتدایی خواهید رسید.

این چرخه بعد از هر دوازده نت تکرار می شود.

نت های که دیز و بمل شده اند enharmonic نامیده می شوند. به عنوان مثال نت A دیز و B  بمل یک نت هستند و enharmonic نامیده می شوند. اینکه از کدام نت استفاده خواهد شد به چند عامل بستگی دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.

همچنین می بینید که بعضی نت ها دیز یا بمل نشده اند. مثل B C E و F. به عنوان مثال در اینجا B# همان C  یا E# همان F است.

الگوی بالا را به خاطر داشته باشید. این الگو روی دسته ی گیتار تکرار می شود.

نت ها روی فرت برد

سیم ششم

از سیم ششم شروع می کنیم. ابتدا نت های خنثی را جا گذاری می کنیم.

سیم آزاد ششم E نامیده می شود. همانطور که گفتیم بعد از ۱۲ نت ، نت ها تکرار می شوند. پس فرت ۱۲ نیز E است. اما یک اکتاو بالاتر.

• نت F فرت ۱
• نت G فرت ۳
• نت A فرت ۵
• نت B فرت ۷
• نت C فرت ۸
• نت D فرت ۱۰

حالا با در نظر گرفتن اینکه فرت هر دوازده فرت یک اکتاو است پس فرت سیزده نیز F نامیده می شود و یک اکتاو از فرت ۱ بالاتر است. یا فرت ۱۷ یک اکتاو از فرت ۵ بالاتر است.

حالا نت های دیز و بمل را جا گذاری می کنیم.

• F دیز / G بمل فرت ۳
• G دیز / A بمل فرت ۴
• A دیز / B بمل فرت ۶
• C دیز / D بمل فرت ۹
• D دیز / E بمل فرت ۱۱

سیم پنجم

سیم آزاد پنجم  A نامیده می شود. همانطور که گفتیم بعد از ۱۲ نت ، نت ها تکرار می شوند. پس فرت ۱۲ نیز A است. اما یک اکتاو بالاتر.

• نت B فرت ۲
• نت C فرت ۳
• نت D فرت ۵
• نت E فرت ۷
• نت F فرت ۸
• نت G فرت ۱۰

حالا نت های دیز و بمل را جا گذاری می کنیم.

• A دیز / B بمل فرت ۳
• C دیز / D بمل فرت ۴
• D دیز / E بمل فرت ۶
• F دیز / G بمل فرت ۹
• G دیز / A بمل فرت ۱۱

شما می توانید برای مشخص کردن نت ها روی سیم های دیگر هم از این روش استفاده کنید. دقت کنید نت های روی سیم یک نیز دقیقا مانند سیم ششم است.

نت های سیم یک دو اکتاو از سیم ششم بالاتر هستند.

شماره ی فرت در زیر عکس مشخص شده است. o برای سیم های آزاد است.

چگونه نت ها را به خاطر بسپاریم ؟

اما ممکن است به خاطر سپردن محل نت ها روی فرت برد برای شما مشکل باشد. در این مطلب الگویی را خواهید آموخت که به شما در این مهم کمک خواهد کرد.

اما این الگو چیست و چگونه کار می کند ؟

منظور ما از الگو در اینجا  بخش های مرتبط به هم روی دسته ی گیتاراست. یعنی ارتباط نت ها با هم در قسمت های مختلف فرت برد یکسان است.

اگر متوجه این مفهوم نشدید جای نگرانی نیست. در ادامه آن را مفصل تر شرح خواهیم داد.

اما ابتدا بررسی خواهیم کرد که سیم های گیتار چه ارتباطی با هم دارند.

فرض کنید شما نام نت ها را روی سیم یک و دو یاد گرفته اید. حالا با استفاده از الگویی که در ادامه ذکر می شود خواهید توانست به راحتی نام نت های دیگر را روی باقی سیم ها مشخص کنید.

دقت کنید این روابط در بخش های مختلف فرت برد صادق است و مختص محلی خاص نیست.

ارتباط سیم های یک  چهار و شش

الگوی زیر در هر فرتی برای سیم های یک ، چهار و شش یک نت را نشان خواهد.

گفتیم که سیم های یک و شش هم نام هستند. سیم یک دو اکتاو از سیم شش بالاتر است. به سیم یک high e و به سیم ششم low E می گویند. در نتیجه نام نت ها روی هر فرتی نیز در این دو سیم یکسان است.

به عنوان مثال  فرت دوم سیم ششم #F است. فرت دوم سیم اول نیز #F خواهد بود. پس با یادگیری نت های سیم اول در واقع نت های سیم ششم را نیز فرا خواهید گرفت.

حال رابطه ی سیم چهارم با این دو سیم را بررسی خواهیم کرد. همانطور که می بینید. نت هم نام روی سیم چهارم نسبت به سیم ششم دو فرت بالاتر است. با توجه به اینکه فرت دوم سیم ششم و اول #F است پس فرت چهارم سیم چهارم نیز #F خواهد بود.

این رابطه در تمام قسمت ها بین سیم های شش، یک و چهار برقرار است.

به عنوان مثال

فرت دو سیم شش ، فرت چهار سیم چهار، فرت دو سیم یک هم نام هستند

فرت شش سیم شش، فرت هشت سیم چهار و فرت شش سیم یک هم نام هستند.

ارتباط سیمها ی دو سه پنج

ارتباط سیم های دو سه پنج به شکل زیر خواهد بود.

این ارتباط برای تمام بخش ها بین سیم های دو سه و پنج برقرار خواهد بود.

سیم سوم دو فرت باتر از سیم پنجم و چهار فرت بالاتر از سیم دوم است.

ارتباط سیم های یک دو چهار شش

مثل دو حالت قبل تمام نت های زیر هم نام هستند.

در اینجا به رابطه ی جدیدی می رسیم. رابطه ی سیم های یک شش و چهار با سیم دو.

سیم دو پنج فرت از سیم یک و شش بالاتر و سه فرت از سیم چهار بالاتر است.

ارتباط سیم های یک سه پنج شش

آیا ارتباط جدیدی را در تصویر بالا می بینید؟

بله سیم سوم سه فرت از سیم یک و شش پایین تر است.

رابطه ی سیم های گیتار با هم

حالا به کمک چهار الگوی بالا می توانیم بین سیم های یک تا شش ارتباط برقرار کنیم.به عنوان مثال اگر نت C را روی یکی از سیم ها انتخاب کنیم. می توانیم محل این نت را روی هم سیم ها و همه ی فرت ها بدست آوریم.

بدون نگاه کردن به تصویر زیر نت C را روی سیم یک انتخاب و محل آن را روی سیم های دیگر بدست آورید. امیدواریم که این کار را انجام دهید.

حال این تمرین را برای نت G انجام دهید. تبلچر زیر جواب این تمرین است.

هر روز یک نت را انتخاب و این تمرین را انجام دهید.

منبع : fretjam.com